Tranh chấp thuế: Hiểu rõ bản chất và cách giải quyết để bảo vệ quyền lợi của bạn
Tranh chấp thuế là gì? Nguyên nhân nào dẫn đền các tranh chấp thuế? Giải quyết tranh chấp thuế như thế nào? Cùng Luật An Khang tìm hiểu chi tiết trong bài viết ngắn dưới đây, để có được đáp án.
Tranh chấp thuế là gì?
Tranh chấp thuế là tranh chấp hành chính liên quan đến quyết định thu thuế. Quyết định xử phạt với người nộp thuế, hay những tranh chấp phát sinh do bất đồng giữa người nộp thuế với quyết định của cơ quan Thuế về xử phạt và quyền thu thuế.

Đối tượng của tranh chấp thuế
Đối tượng của tranh chấp thuế là những lợi ích liên quan đến số tiền thuế hoặc tiền phạt vi phạm pháp luật về thuế. Thông qua các khoản tiền này chúng ta có thể biết được lợi ích giữa các bên tranh chấp.
Nói một cách dễ hiểu thì tranh chấp thuế được phát sinh từ các quan hệ phát luật về thuế. Một quan hệ pháp luật hành chính giữa người nộp thuế (tổ chức, cá nhân) và người thu thuế (cá nhân, cơ quan nhà nước có thẩm quyền đại diện cho Nhà nước trong quá trình thu thuế).
Theo đó, bản chất pháp lý của tranh chấp này là tranh chấp hành chính. Do đó, việc giải quyết tranh chấp về thuế phải tuân theo trình tự, thủ tục của pháp luật về thuế và các quy định pháp luật liên quan khác.
>>> Xem thêm: Dịch vụ kế toán thuế toàn quốc, chuyên nghiệp
Nguyên nhân dẫn đến tranh chấp thuế
Như đã chia sẻ ở trên, tranh chấp thuế là mâu thuẫn pháp luật phát sinh giữa các bên liên quan đến việc thực hiện nghĩa vụ thuế. Tranh chấp thuế có thể ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, gây thiệt hại về tài chính và uy tín cho các bên liên quan. Dưới đây là phân tích chi tiết các nguyên nhân phổ biến gây ra tranh chấp thuế:
Sai sót trong kê khai, tính toán thuế
Doanh nghiệp thiếu hiểu biết về luật thuế hoặc không cập nhật các thay đổi của luật thuế, cố ý kê khai, tính toán thuế sai để trốn thuế. Hoặc do cán bộ thuế thiếu chuyên môn hoặc sơ suất trong việc kiểm tra hồ sơ kê khai thuế.
Áp dụng sai quy định pháp luật về thuế
Nguyên nhân dẫn đến tranh chấp thuế trong trường hợp này là do Doanh nghiệp thiếu hiểu biết về luật thuế hoặc không cập nhật các thay đổi của luật thuế. Hoặc Cán bộ thuế thiếu chuyên môn hoặc giải thích sai quy định của pháp luật thuế.
Chuyển giá
Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng này là do Doanh nghiệp thực hiện chuyển giá để trốn thuế hoặc giảm nghĩa vụ thuế.
Tranh chấp về giá trị tài sản
Xuất phát chủ yếu là do hai bên không thống nhất về giá trị tài sản khi thực hiện giao dịch. Hoặc Doanh nghiệp cố ý kê khai giá trị tài sản thấp để trốn thuế.
Không thống nhất về bản chất giao dịch
Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng này là do hai bên không thống nhất về bản chất của giao dịch. Hay do Doanh nghiệp cố ý biến tướng giao dịch để trốn thuế.
Phân loại tranh chấp thuế
Tranh chấp thuế là mâu thuẫn pháp luật phát sinh giữa các bên liên quan đến việc thực hiện nghĩa vụ thuế. Theo quy định của Luật Quản lý thuế 2006, tranh chấp thuế được phân loại thành hai loại chính. Cụ thể:
Tranh chấp về quyết định hành chính thuế
Đây là tranh chấp phát sinh giữa người nộp thuế và cơ quan thuế về tính hợp pháp, tính chính xác của quyết định hành chính thuế.
Ví dụ cụ thể
- Tranh chấp về việc ban hành quyết định hành chính thuế (bao gồm quyết định cưỡng chế thuế, quyết định truy thu thuế, quyết định xử phạt vi phạm hành chính thuế, v.v.).
- Tranh chấp về nội dung của quyết định hành chính thuế (bao gồm số thuế phải nộp, thời hạn nộp thuế, biện pháp cưỡng chế thuế, mức phạt vi phạm hành chính thuế, v.v.).
- Tranh chấp về thủ tục ban hành, áp dụng quyết định hành chính thuế (bao gồm việc thông báo quyết định hành chính thuế cho người nộp thuế, việc giải thích nội dung quyết định hành chính thuế, v.v.).

Tranh chấp về hành vi hành chính thuế
Đây là hành vi tranh chấp phát sinh giữa người nộp thuế và cơ quan thuế về tính hợp pháp của hành vi hành chính thuế.
Trường hợp cụ thể
- Tranh chấp về việc kiểm tra thuế (bao gồm việc kiểm tra hồ sơ, chứng từ thuế, việc kiểm tra thực tế tại cơ sở sản xuất, kinh doanh của người nộp thuế, v.v.).
- Tranh chấp về việc thu thuế (bao gồm việc thu thuế trực tiếp, việc thu thuế qua ngân hàng, việc thu thuế qua bưu điện, v.v.).
- Tranh chấp về việc cưỡng chế thuế (bao gồm việc kê biên tài sản, phong tỏa tài khoản ngân hàng, bán đấu giá tài sản để thu thuế, v.v.).
Xem thêm: Dịch vụ kế toán thuế trọn gói, uy tín, giá rẻ chỉ từ 500.000đ
Giải quyết tranh chấp thuế tại cơ quan hành chính thuế
Dưới đây là trình tự giải quyết tranh chấp thuế tại cơ quan hành chính thuế hiện hành.
Bước 1: Nộp đơn khiếu nại
Người nộp thuế lập đơn khiếu nại theo mẫu quy định tại Thông tư số 114/2015/BTC-TTg ngày 27 tháng 7 năm 2015 của Bộ Tài chính quy định về thủ tục khiếu nại, tố cáo hành vi vi phạm pháp luật thuế.
Bước 2: Tiếp nhận đơn khiếu nại
Ở bước này, cơ quan thuế có thẩm quyền tiếp nhận đơn khiếu nại trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đơn. Đồng thời, có trách nhiệm kiểm tra tính hợp lệ của đơn khiếu nại và các tài liệu chứng minh kèm theo.
Nếu đơn khiếu nại không hợp lệ, cơ quan thuế có văn bản thông báo cho người nộp thuế biết trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đơn.
Bước 3: Giải quyết khiếu nại
Cơ quan thuế có thẩm quyền giải quyết khiếu nại trong thời hạn 30 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đơn khiếu nại hợp lệ. Dĩ nhiên, cơ quan thuế có thể gia hạn thời hạn giải quyết khiếu nại trong trường hợp cần thiết, nhưng không quá 15 ngày làm việc.
Bên cạnh đó, Cơ quan thuế có trách nhiệm xem xét, giải quyết khiếu nại một cách khách quan, công bằng, đúng pháp luật. Sau đó, Cơ quan thuế có văn bản thông báo kết quả giải quyết khiếu nại cho người nộp thuế trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày giải quyết xong khiếu nại.
Thời hiệu khiếu nại
Người nộp thuế có quyền khiếu nại về quyết định hành chính thuế trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày nhận được quyết định. Đối với trường hợp khiếu nại về hành vi hành chính thuế trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày hành vi xảy ra.
Các trường hợp được xem xét lại
Sau khi nhận được văn bản thông báo kết quả giải quyết khiếu nại, người nộp thuế có quyền đề nghị xem xét lại trong trường hợp: Cơ quan thuế giải quyết khiếu nại sai thẩm quyền, sai thủ tục, sai nội dung.
Đề nghị xem xét lại được thực hiện bằng văn bản trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được văn bản thông báo kết quả giải quyết khiếu nại. Và cơ quan thuế có thẩm quyền xem xét lại trong thời hạn 30 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đề nghị xem xét lại.
Xem thêm: Dịch vụ tư vấn thuế chuyên sâu: Đối tác tin cậy, tối ưu lợi ích thuế cho doanh nghiệp Việt
Giải quyết tranh chấp thuế tại tòa án
Quy trình khởi kiện và giải quyết tranh chấp thuế tại tòa án được thực hiện theo các bước cơ bản như sau:
Bước 1: Nộp đơn khởi kiện
Người nộp thuế lập đơn khởi kiện theo mẫu quy định tại Thông tư số 14/2019/TT-TTCP ngày 22 tháng 4 năm 2019 của Tòa án nhân dân tối cao về quy trình tố tụng hành chính.

Bước 2: Tiếp nhận đơn khởi kiện
Tòa án có thẩm quyền tiếp nhận đơn khởi kiện trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đơn. Đồng thời, có trách nhiệm kiểm tra tính hợp lệ của đơn khởi kiện và các tài liệu chứng minh kèm theo.
Nếu đơn khởi kiện không hợp lệ, Tòa án có văn bản thông báo cho người khởi kiện biết trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đơn.
Bước 3: Xét xử vụ án
Sau khi nhận được đơn khởi kiện hợp lệ, Tòa án sẽ đưa vụ án ra xét xử.
Quá trình xét xử vụ án bao gồm các bước sau:
- Kiến toàn hồ sơ vụ án.
- Thông báo ngày giờ xét xử cho các bên tham gia vụ án.
- Mở phiên tòa xét xử.
- Tiến hành tranh luận tại phiên tòa.
- Xét hỏi các bên tham gia vụ án và người làm chứng.
- Thu thập và thẩm định các tài liệu chứng cứ.
- Nghị án.
- Tuyên án.
Bước 4: Thi hành án
Sau khi tuyên án, bản án của Tòa án có hiệu lực pháp luật và phải được thi hành.
Việc thi hành án do cơ quan thi hành án Nhà Nước thực hiện theo quy định của pháp luật.
Thẩm quyền xét xử của từng cấp tòa án
Tòa án nhân dân cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Có thẩm quyền xét xử sơ thẩm các vụ án tranh chấp thuế liên quan đến quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính của cơ quan Nhà Nước cấp huyện, quận, thị xã, phường, xã thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Tòa án nhân dân tối cao có thẩm quyền xét xử phúc thẩm các vụ án tranh chấp thuế. Do Tòa án nhân dân cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương xét xử sơ thẩm.
Các loại hồ sơ, chứng cứ cần thiết khi khởi kiện
- Đơn khởi kiện.
- Quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính bị kiện.
- Các tài liệu chứng minh lý do, căn cứ khởi kiện, yêu cầu của người khởi kiện. Và các tài liệu chứng minh khác liên quan đến vụ án.
Hòa giải tranh chấp thuế
Hòa giải tranh chấp thuế là thủ tục tự nguyện, ngoài tố tụng nhằm giải quyết mâu thuẫn giữa người nộp thuế và cơ quan thuế thông qua sự tham gia của bên thứ ba là hòa giải viên. Thủ tục hòa giải tranh chấp thuế được thực hiện theo các bước sau:
Bước 1: Nộp đơn đề nghị hòa giải
Người nộp thuế lập đơn đề nghị hòa giải theo mẫu quy định tại Thông tư số 154/2020/BTC-TTg ngày 18 tháng 11 năm 2020 của Bộ Tài chính quy định về thủ tục hòa giải tranh chấp thuế.

Bước 2: Tiếp nhận đơn đề nghị hòa giải
Cơ quan thuế có thẩm quyền tiếp nhận đơn đề nghị hòa giải trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đơn. Bên cạnh đó, cơ quan thuế phải có trách nhiệm kiểm tra tính hợp lệ của đơn đề nghị hòa giải và các tài liệu chứng minh kèm theo.
Nếu đơn đề nghị hòa giải không hợp lệ, cơ quan thuế có văn bản thông báo cho người nộp thuế biết trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đơn.
Bước 3: Chọn lựa hòa giải viên
Hai bên thỏa thuận chọn lựa hòa giải viên trong danh sách hòa giải viên do cơ quan thuế cung cấp. Trong trường hợp cả hai bên không thỏa thuận được hòa giải viên, cơ quan thuế sẽ chỉ định hòa giải viên.
Bước 4: Tiến hành hòa giải
Hòa giải viên chủ trì tiến hành hòa giải theo quy định của pháp luật.
Quá trình hòa giải bao gồm các bước sau:
- Giới thiệu các bên tham gia hòa giải.
- Bên nộp đơn đề nghị hòa giải trình bày nội dung tranh chấp.
- Bên bị đề nghị hòa giải trình bày ý kiến.
- Hòa giải viên làm rõ nội dung tranh chấp, xác định điểm mâu thuẫn.
- Hòa giải viên đề xuất phương án hòa giải.
- Hai bên thỏa thuận hòa giải.
- Lập biên bản hòa giải.
Bước 5: Kết thúc hòa giải
Nếu hai bên thỏa thuận hòa giải, hòa giải viên sẽ lập biên bản hòa giải. Biên bản hòa giải có giá trị pháp luật và phải được thực hiện. Trong quá trình hòa giải nếu hai bên không thỏa thuận hòa giải, hòa giải viên sẽ lập biên bản không hòa giải.
Lợi ích của việc hòa giải tranh chấp thuế
Việc hòa giải tranh chấp thuế mang lại rất nhiều tiện ích cho cả cá nhân, doanh nghiệp (gọi tắt là người nộp thuế) và cơ quan thuế. Một trong những tiện ích đó phải nhắc đến:
- Tiết kiệm thời gian và chi phí.
- Việc hòa giải giúp hai bên tự nguyện giải quyết tranh chấp, từ đó có thể duy trì mối quan hệ hợp tác trong tương lai.
- Hơn nữa, việc hòa giải tranh chấp thuế còn cho phép hai bên tự do thỏa thuận giải pháp phù hợp với nhu cầu và lợi ích của mình.
- Việc giải quyết tranh chấp bằng hòa giải góp phần giảm tải cho hệ thống toà án, giúp toà án tập trung giải quyết những vụ án phức tạp hơn.
Các tổ chức hòa giải tranh chấp thuế
- Trung tâm trọng tài thương mại Việt Nam (VIETAC).
- Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC).
- Các tổ chức hòa giải khác được Bộ Tư pháp công nhận.
- Ngoài ra, người nộp thuế cũng có thể lựa chọn hòa giải tại các tổ chức hòa giải khác do hai bên thỏa thuận.
Xem thêm: Dịch vụ kê khai thuế, nộp thuế chuyên nghiệp, an tâm tuyệt đối
Các biện pháp phòng ngừa tranh chấp thuế
Để hạn chế tối đa nguy cơ phát sinh tranh chấp thuế, các doanh nghiệp và cá nhân cần thực hiện đồng bộ các biện pháp sau:
- Nâng cao nhận thức về pháp luật thuế.
- Thực hiện đúng các quy định về thuế.
- Tham khảo ý kiến chuyên gia tư vấn thuế khi cần thiết.
- Thực hiện tốt công tác kiểm tra, rà soát nội bộ.
- Xây dựng mối quan hệ tốt với cơ quan thuế.
- Bảo quản cẩn thận hồ sơ, chứng từ thuế theo quy định.
- Không trốn tránh, né tránh nghĩa vụ thuế.
- Không thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật thuế.
Kết luận
Với nội dung bài viết trên bạn đã biết được tranh chấp thuế là gì? Cách giải quyết tranh chấp thuế như thế nào để đảm bảo lợi ích cho cả đôi bên. Nếu bạn đang gặp khó trong trường hợp phát sinh tranh chấp với cơ quan thuế, và cần tham vấn từ đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm. Vui lòng liên hệ đến Luật An Khang theo hotline 076.9063686 để được hỗ trợ nhanh chóng kịp thời, chính xác bạn nhé.