Nước ta đang trong quá trình hội nhập toàn cầu vì thế hoạt động chuyển giá luôn được các chủ doanh nghiệp chú ý, theo dõi sát sao. Vậy bản chất của chuyển giá là gì? Có những hình thức chuyển giá nào? Tất cả sẽ có trong bài viết dưới đây của Luật An Khang, cùng theo dõi để có được giải đáp bạn nhé.
Chuyển giá là gì? Tại sao doanh nghiệp cần quan tâm?
Hiện tại, chuyển gia chưa được định nghĩa một cách cụ thể trong các quy định liên quan. Song, căn cứ theo ngữ cảnh thì chuyển giá được hiểu là hành vi cố tình không kê khai hoặc có kê khai giá của các giao dịch liên kết theo hướng không đúng với giá giao dịch độc lập. Với mục đích là giảm số tiền thuế phải nộp xuống mức thấp nhất.
Bên cạnh đó chuyển giá còn được hiểu là việc chiếm lĩnh thị trường, nhanh chóng thu hồi vốn tại các quốc gia tiếp nhận đầu tư.
Nguyên tắc giá thị trường (arm’s length principle)
Nguyên tắc giá thị trường (Arm’s Length Principle – ALP) là nguyên tắc cơ bản trong việc xác định giá giao dịch giữa các bên liên kết trong hoạt động chuyển giá. Theo nguyên tắc này, giá giao dịch giữa các bên liên kết phải được xác định cụ thể. Như: Giá mà hai bên độc lập, không có mối liên kết nào sẽ thỏa thuận với nhau trên thị trường tự do, trong điều kiện bình đẳng và đầy đủ thông tin.
Tổng quan về các phương pháp chuyển giá
Chuyển giá là việc xác định giá giao dịch giữa các bên liên kết trong hoạt động kinh doanh. Việc áp dụng các phương pháp chuyển giá phù hợp đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính minh bạch, công bằng. Đồng thời, tuân thủ pháp luật trong hoạt động chuyển giá.
Dưới đây là 5 phương pháp chuyển giá phổ biến nhất hiện nay:
Phương pháp so sánh giá giao dịch nội bộ với giá giao dịch độc lập (CUP)
Phương pháp so sánh giá giao dịch nội bộ với giá giao dịch độc lập (CUP) là một phương pháp chuyển giá được sử dụng để xác định giá chuyển nhượng cho các giao dịch liên kết. Theo phương pháp này, giá chuyển nhượng được xác định bằng cách so sánh giá giao dịch nội bộ với giá giao dịch độc lập cho các sản phẩm hoặc dịch vụ tương tự.
Cách thức thực hiện
Để áp dụng phương pháp CUP, doanh nghiệp cần thực hiện các bước sau:
- Doanh nghiệp cần phải xác định các giao dịch giữa các bên liên kết có thể áp dụng phương pháp CUP.
- Xác định các sản phẩm hoặc dịch vụ tương tự được giao dịch với bên độc lập trên thị trường.
- Đồng thời, tiến hành thu thập thông tin về giá giao dịch độc lập cho các sản phẩm hoặc dịch vụ tương tự. Bao gồm điều kiện giao dịch, chi phí vận chuyển, v.v.
- So sánh giá giao dịch nội bộ với giá giao dịch độc lập để xác định xem có sự khác biệt đáng kể hay không.
- Nếu có sự khác biệt đáng kể giữa giá giao dịch nội bộ và giá giao dịch độc lập. Giá giao dịch nội bộ cần được điều chỉnh để tính đến các yếu tố khác biệt giữa hai giao dịch.
- Hơn nữa, giá chuyển nhượng được xác định bằng giá giao dịch độc lập đã điều chỉnh hoặc giá giao dịch nội bộ đã điều chỉnh. Tùy thuộc vào trường hợp nào phù hợp hơn.
Ưu điểm
- Phương pháp CUP là một phương pháp dễ dàng áp dụng. Đặc biệt là đối với các sản phẩm hoặc dịch vụ có thị trường tương đối minh bạch.
- Ngoài ra, phương pháp này có thể được kiểm chứng bằng cách so sánh giá chuyển nhượng với giá giao dịch độc lập của các sản phẩm hoặc dịch vụ tương tự trên thị trường.
- Phù hợp với nhiều loại giao dịch khác nhau như mua bán hàng hóa, dịch vụ, chuyển giao công nghệ, v.v.
Nhược điểm
Tuy có nhiều ưu điểm, nhưng phương pháp chuyển giá này cũng có những hạn chế nhất định. Như:
- Việc xác định các sản phẩm hoặc dịch vụ tương tự có thể khó khăn. Đặc biệt là đối với các sản phẩm hoặc dịch vụ có tính chất độc đáo.
- Có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài, như thay đổi về giá thị trường hoặc luật pháp.
- Việc điều chỉnh giá giao dịch nội bộ có thể khó khăn, đặc biệt là khi không có đủ thông tin về các yếu tố khác biệt giữa hai giao dịch.
Điều kiện áp dụng
Phương pháp CUP phù hợp với các giao dịch liên kết có các đặc điểm sau:
- Thị trường của sản phẩm hoặc dịch vụ cần có đủ thông tin về giá giao dịch độc lập.
- Bên cạnh đó, các giao dịch liên kết cần có tính chất tương đồng về sản phẩm, dịch vụ, thị trường, v.v.
- Đặc biệt, Doanh nghiệp cần có thông tin đầy đủ và chính xác về giá giao dịch nội bộ và giá giao dịch độc lập.
>>> Tham khảo ngay: Dịch vụ kế toán thuế toàn quốc, chuyên nghiệp
Phương pháp giá bán lại (RPM)
Phương pháp giá bán lại (RPM) là một phương pháp chuyển giá được sử dụng để xác định giá chuyển nhượng cho các giao dịch liên kết. Theo phương pháp này, giá chuyển nhượng được xác định dựa trên giá bán lại của sản phẩm hoặc dịch vụ được bán bởi bên liên kết thứ hai cho bên độc lập.
Cách thức thực hiện
Để áp dụng phương pháp RPM, Doanh nghiệp cần thực hiện các bước sau:
- Xác định giá bán lại của sản phẩm hoặc dịch vụ cho bên độc lập.
- Tiếp đó, thực hiện điều chỉnh giá bán lại để tính đến các yếu tố khác biệt giữa giao dịch liên kết và giao dịch với bên độc lập. Như: Điều kiện thanh toán, chi phí vận chuyển, v.v.
- Sau cùng xác định giá chuyển nhượng được xác định bằng cách trừ giá thành của bên liên kết thứ hai khỏi giá bán lại đã điều chỉnh.
Ưu điểm
Dưới đây là một số ưu điểm nổi bật của phương pháp giá bán lại RPM là:
- Dễ dàng áp dụng, đặc biệt là đối với các sản phẩm hoặc dịch vụ có giá bán lại dễ dàng xác định.
- Ngoài ra, phương pháp RPM có thể được kiểm chứng bằng cách so sánh giá chuyển nhượng với giá bán lại của các sản phẩm hoặc dịch vụ tương tự trên thị trường.
- Phù hợp với một số loại giao dịch: Chẳng hạn như mua bán hàng hóa có thương hiệu hoặc dịch vụ được cung cấp bởi bên liên kết có quyền lực thị trường cao.
Nhược điểm
- Có thể không phù hợp với một số loại giao dịch, như giao dịch giữa các bên liên kết có quy mô khác nhau hoặc giao dịch có tính chất phức tạp.
- Bên cạnh đó, phương pháp RPM có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài. Như thay đổi về giá thị trường hoặc luật pháp.
- Hơn nữa, việc xác định giá bán lại chính xác có thể khó khăn, đặc biệt là đối với các sản phẩm hoặc dịch vụ có giá bán lại biến động.
Điều kiện áp dụng
Phương pháp RPM phù hợp với các giao dịch liên kết có các đặc điểm sau:
- Sản phẩm hoặc dịch vụ có giá bán lại của sản phẩm hoặc dịch vụ cần dễ dàng xác định và có thể kiểm chứng.
- Các giao dịch liên kết cần có tính chất tương đồng về sản phẩm, dịch vụ, thị trường, v.v.
- Ngoài ra, Doanh nghiệp cần có thông tin đầy đủ và chính xác về giá bán lại và giá thành của bên liên kết thứ hai.
Phương pháp chia sẻ lợi nhuận (PSM)
Phương pháp chia sẻ lợi nhuận (PSM) là một phương pháp chuyển giá được sử dụng để xác định giá chuyển nhượng cho các giao dịch liên kết. Theo phương pháp này, lợi nhuận thu được từ giao dịch liên kết được chia sẻ giữa các bên liên kết theo tỷ lệ đóng góp của mỗi bên.
Cách thức thực hiện
Để áp dụng phương pháp PSM, doanh nghiệp cần thực hiện các bước sau:
- Trước tiên, cần phải xác định lợi nhuận thu được từ giao dịch liên kết. Lợi nhuận thu được từ giao dịch liên kết chính là doanh thu thu được từ giao dịch trừ đi chi phí trực tiếp và gián tiếp liên quan đến giao dịch.
- Sau đó, phải xác định tỷ lệ đóng góp của mỗi bên liên kết: Tỷ lệ đóng góp của mỗi bên liên kết có thể được xác định dựa trên nhiều yếu tố. Ví dụ như: Giá trị tài sản, đóng góp về nguồn lực, mức độ rủi ro, v.v.
- Chia sẻ lợi nhuận thu được: Lợi nhuận thu được từ giao dịch liên kết được chia sẻ giữa các bên liên kết theo tỷ lệ đóng góp của mỗi bên.
Ưu điểm
Khi áp dụng phương pháp chia sẻ lợi nhuận trong chuyển gia, Doanh nghiệp sẽ nhận được rất nhiều lợi ích từ chính những ưu điểm của nó. Như:
- PSM là một phương pháp công bằng và minh bạch vì lợi nhuận thu được từ giao dịch liên kết được chia sẻ giữa các bên liên kết theo tỷ lệ đóng góp của mỗi bên.
- Là một phương pháp dễ dàng áp dụng, đặc biệt là đối với các giao dịch liên kết có tính chất tương đồng.
- Có thể được áp dụng cho nhiều loại giao dịch liên kết khác nhau, chẳng hạn như mua bán hàng hóa, dịch vụ, chuyển giao công nghệ, v.v.
Nhược điểm
Tuy có rất nhiều ưu điểm nhưng nó cũng có những hạn chế nhất định. Cụ thể:
- Việc xác định tỷ lệ đóng góp của mỗi bên liên kết có thể khó khăn và có thể dẫn đến tranh chấp giữa các bên.
- Có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài, như thay đổi về giá thị trường hoặc luật pháp.
- Có thể không phù hợp với một số loại giao dịch như giao dịch giữa các bên liên kết có quy mô khác nhau hoặc giao dịch có tính chất phức tạp.
Điều kiện áp dụng
Phương pháp PSM phù hợp với các giao dịch liên kết có các đặc điểm sau:
- Các giao dịch liên kết cần có tính chất tương đồng về sản phẩm, dịch vụ, thị trường, v.v.
- Bên cạnh đó, Doanh nghiệp cần có thông tin đầy đủ và chính xác về lợi nhuận thu được từ giao dịch liên kết và đóng góp của mỗi bên liên kết.
- Hơn nữa, các bên liên kết cần có mối quan hệ hợp tác và tin tưởng lẫn nhau.
Xem thêm: Hoàn thuế GTGT: Hướng dẫn chi tiết, đơn giản, chính xác nhất 2024
Phương pháp giá thành cộng lãi gộp (CPM)
Phương pháp giá thành cộng lãi gộp (CPM) là một phương pháp đơn giản để xác định giá bán cho sản phẩm hoặc dịch vụ. Theo phương pháp này, giá bán được tính bằng cách cộng giá thành sản xuất (hoặc giá mua) với tỷ suất lợi nhuận gộp mong muốn.
Cách thức thực hiện
Để áp dụng phương pháp CPM, doanh nghiệp cần thực hiện các bước sau:
- Trước tiên, Doanh nghiệp cần xác định tất cả các chi phí trực tiếp và gián tiếp liên quan đến sản xuất hoặc cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ.
- Sau đó, cần phải xác định tỷ suất lợi nhuận gộp mong muốn là tỷ lệ phần trăm lợi nhuận mà doanh nghiệp muốn thu được trên doanh thu. Tỷ suất này có thể được xác định dựa trên mục tiêu lợi nhuận của doanh nghiệp, tỷ suất lợi nhuận gộp trung bình của ngành hoặc tỷ suất lợi nhuận gộp của các đối thủ cạnh tranh.
- Sau cùng là sử dụng công thức trên để tính giá bán.
Ưu điểm
CPM là phương pháp đơn giản và dễ sử dụng, phù hợp với các doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp mới thành lập.Bên cạnh đó, Doanh nghiệp còn có thể dễ dàng điều chỉnh giá bán bằng cách thay đổi tỷ suất lợi nhuận gộp mong muốn.
Ngoài ra, CPM có thể hiệu quả trong một số trường hợp, chẳng hạn như khi doanh nghiệp có quyền lực thị trường cao hoặc khi chi phí sản xuất tương đối ổn định.
Nhược điểm
- Có thể dẫn đến giá bán không phù hợp nếu tỷ suất lợi nhuận gộp mong muốn không được xác định chính xác.
- Không tính đến yếu tố cạnh tranh. Do đó giá bán có thể không cạnh tranh so với các sản phẩm hoặc dịch vụ tương tự trên thị trường.
- CPM có thể dẫn đến lợi nhuận thấp nếu doanh nghiệp có giá thành cao hoặc tỷ suất lợi nhuận gộp mong muốn thấp.
Điều kiện áp dụng
- Phương pháp CPM phù hợp với các doanh nghiệp có các đặc điểm sau:
- Phương pháp CPM phù hợp với các sản phẩm hoặc dịch vụ tương đối đơn giản, có chi phí sản xuất dễ xác định.
- Thị trường ổn định, có ít biến động về giá cả và cạnh tranh.
- Doanh nghiệp có quyền lực thị trường cao, có thể dễ dàng áp đặt giá bán cho sản phẩm hoặc dịch vụ của mình.
Phương pháp phân chia lợi nhuận giao dịch (TNMM)
Phương pháp phân chia lợi nhuận giao dịch (Transaction Net Margin Method – TNMM) là một phương pháp chuyển giá được sử dụng để xác định giá chuyển nhượng cho các giao dịch liên kết. Theo phương pháp này, lợi nhuận thu được từ giao dịch liên kết được chia sẻ giữa các bên liên kết theo tỷ lệ lợi nhuận ròng trung bình của mỗi bên trên doanh thu của họ từ các giao dịch tương tự.
Ưu điểm
- TNMM là một phương pháp công bằng và minh bạch vì lợi nhuận thu được từ giao dịch liên kết được chia sẻ giữa các bên liên kết theo tỷ lệ lợi nhuận ròng trung bình của mỗi bên.
- Dễ dàng áp dụng đặc biệt là đối với các doanh nghiệp có hệ thống quản trị rủi ro tốt và có thể thu thập dữ liệu về lợi nhuận ròng trung bình một cách chính xác.
- Phù hợp với nhiều loại giao dịch, chẳng hạn như mua bán hàng hóa, dịch vụ, chuyển giao công nghệ, v.v.
Nhược điểm
- Việc xác định lợi nhuận ròng trung bình có thể khó khăn, nhất là đối với các doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh đa dạng hoặc có thị trường không ổn định.
- Có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài
- TNMM có thể không phù hợp với một số loại giao dịch. Như giao dịch giữa các bên liên kết có quy mô khác nhau hoặc giao dịch có tính chất phức tạp.
Điều kiện áp dụng
- Phương pháp TNMM phù hợp với các giao dịch liên kết có các đặc điểm sau:
- Doanh nghiệp có hệ thống quản trị rủi ro tốt.
- Thị trường tương đối ổn định.
- Thông tin đầy đủ và chính xác
Lựa chọn phương pháp chuyển giá phù hợp
Chuyển giá là việc xác định giá cho hàng hóa, dịch vụ giao dịch giữa các bên liên kết. Việc lựa chọn phương pháp chuyển giá phù hợp là yếu tố then chốt đảm bảo tính minh bạch, tuân thủ luật pháp và tối ưu hóa lợi ích cho doanh nghiệp.
Hướng dẫn lựa chọn phương pháp chuyển giá
Bước 1: Phân tích đặc thù hoạt động kinh doanh và loại hình giao dịch
Xác định ngành nghề kinh doanh, loại hình giao dịch (mua bán hàng hóa, dịch vụ, chuyển giao công nghệ, v.v.) Phân tích tính chất, giá trị, mức độ phức tạp của giao dịch. Đồng thời, đánh giá tính sẵn có và độ tin cậy của dữ liệu so sánh
Bước 2: Xác định các yếu tố cần cân nhắc
Ngành nghề
- Ngành sản xuất: Phương pháp dựa trên giá chuyển nhượng so sánh (CUP) thường phù hợp.
- Ngành dịch vụ: Phương pháp dựa trên lợi nhuận của bên nhận dịch vụ (SP) có thể phù hợp hơn.
Loại giao dịch
- Giao dịch hàng hóa: CUP, phương pháp dựa trên giá bán lại (RES) có thể áp dụng.
- Giao dịch dịch vụ: SP, phương pháp dựa trên chi phí cộng (TC) có thể phù hợp.
- Quy mô doanh nghiệp:
- Doanh nghiệp lớn: Có nguồn lực để áp dụng các phương pháp phức tạp hơn như phương pháp dựa trên lợi nhuận thuần (TNMM).
- Doanh nghiệp nhỏ: Có thể áp dụng các phương pháp đơn giản hơn như CUP, TC.
Bước 3: Lựa chọn phương pháp phù hợp
Căn cứ vào phân tích trên, lựa chọn phương pháp phù hợp nhất, đảm bảo
- Phản ánh giá trị thực tế của giao dịch
- Dựa trên dữ liệu khách quan, có thể kiểm chứng
- Tuân thủ quy định của pháp luật
Một số phương pháp chuyển giá phổ biến
- Phương pháp dựa trên giá chuyển nhượng so sánh (CUP).
- Phương pháp dựa trên giá bán lại (RES).
- Phương pháp dựa trên chi phí cộng (TC).
- Phương pháp dựa trên lợi nhuận của bên nhận dịch vụ (SP).
- Phương pháp dựa trên lợi nhuận thuần (TNMM)
Xem thêm: Dịch vụ báo cáo tài chính chuyên nghiệp: Chìa khóa minh bạch và tuân thủ cho doanh nghiệp bạn
Rủi ro chuyển giá và cách phòng tránh
Chuyển giá tiềm ẩn nhiều rủi ro cho doanh nghiệp, bao gồm:
- Cơ quan thuế có thể điều chỉnh giá giao dịch nếu cho rằng giá không phù hợp với giá thị trường, dẫn đến việc doanh nghiệp phải nộp thuế bổ sung, thậm chí bị truy thu và phạt.
- Việc bị phát hiện vi phạm chuyển giá có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín và thương hiệu của doanh nghiệp.
- Doanh nghiệp có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu vi phạm nghiêm trọng các quy định về chuyển giá.
Cách phòng tránh rủi ro chuyển giá
Để phòng tránh rủi ro chuyển giá, doanh nghiệp cần thực hiện các biện pháp sau:
- Xây dựng chính sách chuyển giá.
- Lập hồ sơ chuyển giá đầy đủ.
- Thực hiện kiểm tra nội bộ.
- Sử dụng dịch vụ tư vấn chuyển giá.
Hồ sơ chuyển giá và quy trình thực hiện
Để lập hồ sơ chuyển giá theo quy định của pháp luật, doanh nghiệp cần chuẩn bị các tài liệu sau:
- Hợp đồng giao dịch.
- Hóa đơn mua bán hàng hóa, dịch vụ, chuyển giao công nghệ, v.v.
- Bảng giá chuyển nhượng.
- Báo cáo giá thị trường, báo cáo tài chính của các bên liên kết và các bên độc lập, v.v.
- Báo cáo phân tích giá chuyển nhượng.
- Báo cáo kiểm toán, báo cáo tài chính hợp nhất, v.v.
Quy trình thực hiện hồ sơ chuyển giá
Quy trình thực hiện hồ sơ chuyển giá bao gồm các bước sau:
- Bước 1: Xác định các giao dịch liên kết theo quy định của pháp luật và các giao dịch giữa các bên liên kết.
- Bước 2: Thu thập thông tin cần thiết cho các giao dịch liên kết. Đồng thời, phân tích thông tin thu thập được.
- Bước 3: Lựa chọn phương pháp xác định giá phù hợp với đặc thù của từng giao dịch. Đồng thời, áp dụng phương pháp đã chọn để xác định giá chuyển nhượng.
- Bước 4: Lập hồ sơ chuyển giá theo mẫu quy định. Bao gồm đầy đủ các thông tin và tài liệu cần thiết.
- Bước 5: Nộp hồ sơ chuyển giá cho cơ quan thuế theo quy định. Cũng như, hợp tác với cơ quan thuế trong quá trình kiểm tra hồ sơ.
Kết luận
Qua những thông tin được chia sẻ trong bài viết, bạn đã biết được chuyển giá là gì? Các phương pháp so sánh chuyển giá tốt nhất hiện nay. Nếu bạn cần hỗ trợ chi tiết hơn về phương pháp xác định giá chuyển nhượng hãy liên hệ đến hotline 076.9063686. Để đội ngũ luật sư chuyên nghiệp tại Luật An Khang hỗ trợ, giải đáp kịp thời.
