Có bị xử phạt khi nộp báo cáo tài chính sai không?
Nộp báo cáo tài chính sai có bị phạt không? Câu hỏi từ anh Trần Văn Phúc (Quận 7, TP. HCM):
“Công ty tôi mới thành lập được hơn 1 năm, do kế toán chưa có nhiều kinh nghiệm nên vừa rồi khi nộp báo cáo tài chính đã phát hiện có một số chỉ tiêu kê khai không chính xác. Tôi lo lắng không biết việc nộp báo cáo tài chính sai có bị xử phạt không? Nếu có thì mức phạt như thế nào? Và trong trường hợp này, công ty tôi cần làm gì để khắc phục?”
Luật và Kế toán An Khang trả lời:
Chào anh Phúc, cảm ơn anh đã gửi câu hỏi. Đây là vấn đề nhiều doanh nghiệp mới thành lập thường gặp phải. Chúng tôi xin phân tích rõ quy định pháp luật hiện hành để anh yên tâm và có hướng xử lý đúng đắn.
Báo cáo tài chính là gì và có ý nghĩa thế nào với doanh nghiệp?
Theo Điều 3 Luật Kế toán 2015, báo cáo tài chính là hệ thống thông tin kinh tế, tài chính được trình bày theo mẫu biểu do Bộ Tài chính quy định, phản ánh tình hình tài sản, nợ phải trả, vốn chủ sở hữu, doanh thu, chi phí và kết quả kinh doanh của doanh nghiệp.
Báo cáo tài chính không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là công cụ quan trọng để:
- Cơ quan thuế, ngân hàng, đối tác đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp.
- Nhà đầu tư căn cứ vào để đưa ra quyết định góp vốn hay hợp tác.
- Doanh nghiệp quản trị nội bộ, hoạch định chiến lược phát triển.
Chính vì vai trò quan trọng này, pháp luật quy định rõ ràng trách nhiệm lập và nộp báo cáo tài chính hàng năm, nếu sai sót sẽ có chế tài xử lý.
Có bị xử phạt khi nộp báo cáo tài chính sai không?
Câu trả lời là có.
Theo Điều 12 Nghị định 41/2018/NĐ-CP (sửa đổi bởi Nghị định 102/2021/NĐ-CP), hành vi lập và nộp báo cáo tài chính sai, không đầy đủ nội dung hoặc không đúng chuẩn mực, chế độ kế toán sẽ bị xử phạt hành chính.
Như vậy, nộp báo cáo tài chính sai là hành vi vi phạm, mức xử phạt tùy thuộc vào tính chất và mức độ sai phạm:
- Nếu chỉ sai số liệu nhỏ, doanh nghiệp có thể bị nhắc nhở hoặc yêu cầu điều chỉnh.
- Nếu sai sót nghiêm trọng, dẫn đến sai lệch bản chất báo cáo, doanh nghiệp có thể bị phạt tiền và buộc nộp lại báo cáo tài chính đúng quy định.
Xem thêm: Báo cáo tài chính – Hướng dẫn điều chỉnh và nộp lại chuẩn nhất năm 2025
Mức phạt cụ thể khi nộp báo cáo tài chính sai
Theo Nghị định 41/2018/NĐ-CP, hành vi vi phạm về báo cáo tài chính có thể bị xử phạt như sau:
- Phạt tiền từ 5 triệu đến 10 triệu đồng: nếu lập báo cáo tài chính không đầy đủ nội dung chủ yếu theo quy định.
- Phạt tiền từ 10 triệu đến 20 triệu đồng: nếu báo cáo tài chính có số liệu sai sự thật hoặc không khớp đúng với sổ sách kế toán.
- Phạt tiền từ 20 triệu đến 30 triệu đồng: nếu không nộp báo cáo tài chính cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định.
Ngoài hình thức phạt tiền, cơ quan quản lý còn có thể áp dụng biện pháp bổ sung như:
- Buộc doanh nghiệp lập lại báo cáo
- Buộc điều chỉnh số liệu và công khai lại báo cáo đúng quy định
Trường hợp được điều chỉnh và cách khắc phục sai sót
Trong thực tế, không ít doanh nghiệp phát hiện sai sót sau khi đã nộp báo cáo. Trường hợp này, pháp luật cho phép doanh nghiệp được điều chỉnh thông qua việc nộp báo cáo tài chính bổ sung, điều chỉnh.
Cách xử lý:
- Doanh nghiệp rà soát, xác định chỉ tiêu sai.
- Lập lại báo cáo tài chính đúng chuẩn, ghi rõ “Báo cáo điều chỉnh”.
- Gửi lại cơ quan thuế, cơ quan đăng ký kinh doanh và cơ quan thống kê theo quy định.
Nếu doanh nghiệp chủ động khắc phục trước khi cơ quan có thẩm quyền phát hiện thì thường sẽ được xem xét giảm nhẹ mức phạt, thậm chí chỉ cần điều chỉnh mà không bị xử phạt nặng.
Ví dụ thực tế: Một công ty nhỏ tại Hà Nội đã kê khai thiếu khoản vay ngắn hạn trong báo cáo tài chính năm 2023. Khi phát hiện, công ty đã chủ động lập báo cáo điều chỉnh và nộp lại. Kết quả, công ty chỉ bị nhắc nhở và không bị xử phạt tiền.
Xem thêm: Báo cáo tài chính năm 2025 theo Thông tư 200: Doanh nghiệp cần nộp những gì?
Khuyến nghị để tránh sai phạm khi lập báo cáo tài chính
Để tránh rủi ro pháp lý và bị xử phạt, doanh nghiệp cần lưu ý:
- Tuyệt đối tuân thủ chuẩn mực kế toán: sử dụng đúng biểu mẫu báo cáo tài chính theo Thông tư 200/2014/TT-BTC hoặc Thông tư 133/2016/TT-BTC tùy quy mô doanh nghiệp.
- Đảm bảo tính chính xác số liệu: đối chiếu thường xuyên giữa sổ sách kế toán và chứng từ gốc.
- Kiểm tra trước khi nộp: nên có ít nhất 2 cấp kiểm tra (kế toán trưởng, giám đốc) để rà soát sai sót.
- Sử dụng phần mềm kế toán uy tín để hạn chế sai lệch thủ công.
- Tư vấn dịch vụ kế toán chuyên nghiệp: đặc biệt với doanh nghiệp mới, chưa có nhiều kinh nghiệm.
Xem thêm: Báo cáo tài chính năm – Nơi nộp và quy định theo Thông tư 24/2021/TT-BTC
Kết luận
Như vậy, việc nộp báo cáo tài chính sai chắc chắn có thể bị xử phạt theo quy định pháp luật. Tuy nhiên, mức phạt còn tùy thuộc vào sai sót lớn hay nhỏ, doanh nghiệp chủ động khắc phục hay không. Để tránh rủi ro, tốt nhất doanh nghiệp cần lập báo cáo tài chính chuẩn xác ngay từ đầu hoặc có sự đồng hành của đơn vị tư vấn chuyên nghiệp.