Một ly rượu có thể biến bạn thành kẻ giết người? Tối 16/3, một chiếc Mercedes mất kiểm soát lao vào 10 xe máy tại TP. Thủ Đức, gây hậu quả nghiêm trọng. Nữ tài xế 41 tuổi đã uống rượu trước khi lái xe, đặt ra câu hỏi về trách nhiệm pháp lý: phạt hành chính, tước bằng lái hay truy tố hình sự? Luật An Khang sẽ phân tích vụ việc trong series “Giải thích luật – dễ hiểu khó quên”, giúp bạn hiểu rõ hơn về pháp luật và những bài học đắt giá.
Tài xế say rượu – Hiểm họa khôn lường
Anh Hiếu, một shipper, vừa giao xong đơn hàng và đang dừng đèn đỏ thì bất ngờ bị hất tung lên nắp capo, bị cuốn đi 30m. Nếu không kịp che đầu, có lẽ anh đã không qua khỏi. Trong trạng thái run rẩy, anh kể lại khoảnh khắc kinh hoàng khi bị hất văng, lăn nhiều vòng trên đường, đau đớn khắp cơ thể và tưởng rằng mình đã chết.
Chiều 16/3, tại ngã tư Thủ Đức, TP.HCM, một vụ tai nạn nghiêm trọng xảy ra khi chiếc Mercedes do bà N.T.T.N (41 tuổi) điều khiển lao thẳng vào dòng xe máy đang dừng đèn đỏ. Hiện trường hỗn loạn với hàng loạt xe bị hất văng, người nằm la liệt, tiếng la hét vang khắp nơi. Nhân chứng bàng hoàng kể lại khoảnh khắc một người bị cuốn trên nắp capo rồi rơi xuống đất.
Vụ tai nạn khiến ít nhất 5 người bị thương, một người bất tỉnh tại chỗ. Xe máy bị nghiền nát, một chiếc mắc kẹt trước đầu Mercedes, bốc cháy phần yên xe. Lực lượng chức năng nhanh chóng có mặt để điều tra. Nữ tài xế bước xuống xe trong trạng thái hoảng loạn, khóc lóc và được đưa về trụ sở công an. Kết quả kiểm tra cho thấy bà có nồng độ cồn vượt mức cho phép.
Theo điều tra, bà N. lái xe vào làn xe máy trên xa lộ Hà Nội, tăng tốc mất kiểm soát và gây tai nạn. Trước đó, bà đã uống rượu do buồn chuyện gia đình rồi lái xe đến nghĩa trang tâm sự với cha quá cố. Trên xe, lực lượng chức năng phát hiện một lá thư tay với nội dung tiêu cực, cho thấy dấu hiệu tâm lý bất ổn.
Sáng 17/3, một nạn nhân bị thương nặng không qua khỏi, nâng số người tử vong lên một. Vụ việc đang được tiếp tục điều tra.
Tai nạn kinh hoàng tại ngã tư Thủ Đức không chỉ cướp đi sinh mạng một người vô tội mà còn đặt ra câu hỏi nhức nhối: Đây là tai nạn hay một tội ác có thể tránh được? Say rượu, mất kiểm soát nhưng vẫn cầm lái – liệu có thể coi đó là sự cố không may hay là hành động coi thường mạng sống người khác?
Xem thêm: Từ ngày 1/1/2025, vượt đèn đỏ sẽ bị phạt tới 20 triệu đồng
Lái xe khi say rượu – tội ác hay tai nạn
Dưới góc nhìn của nhiều người, những tài xế lái xe khi say rượu không khác gì “tội phạm có chủ đích”. Một bình luận trên mạng xã hội đã nêu lên một quan điểm đáng suy ngẫm:
“Nếu bạn cầm dao đâm người, đó là tội giết người. Nhưng nếu bạn uống rượu rồi lái xe, lao vào hàng loạt người vô tội, tại sao chỉ gọi là tai nạn? Đây có thực sự là một hành động vô ý không? Hay thực chất, đó là sự coi thường sinh mạng người khác?”
Tuy nhiên, cũng có ý kiến phản bác rằng tài xế không cố ý gây tai nạn, đó là hậu quả của việc mất kiểm soát chứ không phải hành vi có chủ đích làm hại người khác. Nhưng liệu lý do này có đủ sức thuyết phục?
Pháp luật Việt Nam đã có quy định rõ ràng về vấn đề này. Việc sử dụng rượu bia rồi lái xe không đơn thuần là mất kiểm soát vô tình mà là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng. Trong vụ tai nạn tại ngã tư Thủ Đức, bà N.T.T.N không chỉ uống rượu trước khi điều khiển phương tiện mà còn có dấu hiệu tâm lý bất ổn. Nhưng điều đó có thể biện hộ cho hành vi của bà hay không? Khi chiếc Mercedes lao vào đám đông, khiến một người tử vong và nhiều người bị thương, đó có thực sự là một tai nạn bất khả kháng hay là hậu quả có thể lường trước?
Người ta có thể tranh luận về mức độ lỗi của tài xế, nhưng sự thật không thể phủ nhận: Một người uống rượu, biết rõ nguy cơ mất kiểm soát nhưng vẫn cố tình cầm lái, thì đó không chỉ là sai lầm cá nhân – mà còn là sự coi thường sinh mạng người khác.
Theo quy định tại Điều 13 và Điều 21 Bộ luật Hình sự, một người chỉ được miễn trách nhiệm hình sự khi mất khả năng nhận thức hoặc điều khiển hành vi do bệnh lý như tâm thần hoặc rối loạn nặng. Nhưng nếu mất kiểm soát do sử dụng rượu, bia hoặc chất kích thích, họ vẫn phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Điều 260 Bộ luật Hình sự quy định rõ, nếu người điều khiển phương tiện gây hậu quả nghiêm trọng do sử dụng rượu bia, họ có thể đối mặt với mức án lên đến 15 năm tù.
Xem thêm: Có quy định về địa điểm, thời gian lập chốt kiểm tra nồng độ cồn không?
Vậy hãy thử đặt câu hỏi: Nếu một người cầm dao trong trạng thái mất kiểm soát và đâm chết người, liệu có ai gọi đó là “tai nạn”? Nếu một người sử dụng ma túy rồi phạm tội, họ có được miễn trách nhiệm hình sự không?
Một người có thể không cố ý giết người, nhưng nếu họ chủ động chấp nhận rủi ro, bất chấp hậu quả, thì liệu họ có khác gì một kẻ giết người vô trách nhiệm?
Ý thức cộng đồng – Ai là người chịu trách nhiệm
Ở một số quốc gia, trách nhiệm ngăn chặn hành vi lái xe khi say rượu không chỉ thuộc về cá nhân tài xế mà còn là trách nhiệm của cộng đồng xung quanh. Tại Nhật Bản, ngay cả hành khách ngồi cùng tài xế say rượu cũng có thể bị xử phạt nếu không can ngăn. Ở Mỹ, nhiều bang áp dụng luật “Dram Shop Liability”, theo đó, nếu một quán rượu tiếp tục phục vụ khách đã say xỉn và để họ rời đi lái xe, quán có thể bị kiện nếu xảy ra tai nạn.
Ngày 19/7/2024, một vụ tai nạn thương tâm khác đã xảy ra tại Thừa Thiên Huế. Trung tá Trần Nam Trung, trong tình trạng nồng độ cồn vượt mức cho phép, đã lái xe đâm vào nhóm người đang dừng trên đường để cứu hộ một vụ va chạm khác, khiến một người thiệt mạng và nhiều người bị thương.
Trước thực trạng này, một số đề xuất cho rằng chủ quán nhậu nên có trách nhiệm báo cho cảnh sát giao thông nếu khách hàng có dấu hiệu say xỉn nhưng vẫn cố lái xe. Tuy nhiên, đề xuất này gây nhiều tranh cãi về tính khả thi cũng như trách nhiệm pháp lý của chủ quán. Vậy đâu mới là giải pháp hợp lý?
Phạt 40 triệu, tước bằng 2 năm – Có đủ răn đe?
Một bình luận trên mạng xã hội đã chỉ ra sự bất cập trong mức xử phạt đối với hành vi lái xe khi say rượu:“40 triệu với chủ xe Mercedes thì khác gì tiền lẻ? Tước bằng 2 năm rồi lại cấp lại, vậy 2 năm sau họ lại uống rượu, lại lái xe, và lại gây tai nạn hay sao?”
Nhìn ra thế giới, có thể thấy luật pháp Việt Nam vẫn còn quá nhẹ tay với hành vi này. Tại Mỹ, tài xế vi phạm nồng độ cồn có thể bị phạt hàng chục nghìn USD, giam giữ ngay lập tức, thậm chí bị tước bằng vĩnh viễn nếu tái phạm nhiều lần. Ở Anh, chỉ cần phát hiện lái xe trong tình trạng say rượu, tài xế đã có thể bị phạt đến 6 tháng tù, ngay cả khi chưa gây ra tai nạn. Trong khi đó, tại Nhật Bản, nếu một tài xế say rượu gây chết người, họ có thể đối mặt với án tù chung thân, đồng thời quán nhậu phục vụ rượu cho tài xế cũng có thể bị liên đới trách nhiệm. Singapore cũng áp dụng hình phạt nghiêm khắc: chỉ cần phát hiện lái xe trong tình trạng say rượu, tài xế có thể bị phạt từ 5.000 – 20.000 SGD (tương đương 90 – 350 triệu đồng), kèm theo án tù.
Vậy tại sao ở Việt Nam, một tài xế uống rượu, lao xe vào làn đường xe máy, tông hàng loạt người vô tội, đẩy nạn nhân đi 30m, nhưng mức phạt cao nhất vẫn chỉ là tiền và tước bằng trong thời gian ngắn?
Một người đã đặt câu hỏi đầy trăn trở: “Một mạng người có thể mất đi, nhưng tài xế chỉ bị tước bằng 2 năm và nộp phạt 40 triệu? Nếu nạn nhân là người thân của bạn, liệu bạn có chấp nhận được không?”
Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cho rằng mức phạt hiện tại gần như không có ý nghĩa với những người có điều kiện tài chính. Một người bày tỏ quan điểm: “Người ta sẵn sàng chi hàng tỷ đồng để mua ô tô nhưng lại không quan tâm đến mức phạt. Với những người giàu, 40 triệu đồng chẳng là gì cả. Nhưng với những nạn nhân bị tông phải, đó có thể là cả gia tài để chi trả viện phí và thuốc men.”
Tuy nhiên, cũng có quan điểm cho rằng việc tăng mức xử phạt không phải là giải pháp duy nhất. Không phải cứ phạt thật nặng là có thể giải quyết vấn đề, mà quan trọng hơn là kiểm soát chặt chẽ ngay từ trước khi tai nạn xảy ra. Nếu lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra và xử lý nghiêm từ đầu, nhiều vụ tai nạn đã có thể được ngăn chặn.
Điều này đặt ra một vấn đề lớn hơn: luật pháp có nghiêm khắc đến đâu cũng vô nghĩa nếu không được thực thi nghiêm túc. Nếu quy định xử phạt 10 năm tù nhưng hiếm khi được áp dụng, thì nó cũng chẳng khác gì một văn bản vô giá trị.
Vậy mức xử phạt hiện tại đã đủ mạnh hay cần phải nâng cao hơn nữa? Chúng ta có cần những biện pháp phòng ngừa từ sớm để ngăn chặn những bi kịch tương tự? Hãy suy nghĩ và hành động ngay bây giờ – đừng để đến khi một người thân của bạn là nạn nhân, bạn mới nhận ra mức xử phạt 40 triệu là quá nhẹ!
Có thể bạn muốn biết: Ứng dụng báo cáo tài chính trong ra quyết định kinh doanh: Cách sử dụng thông tin để đưa ra quyết định kinh doanh thông minh
Bạn đã sẵn sàng thay đổi chưa?
Một bình luận trên mạng xã hội đã nêu lên một thực tế đau lòng: “Hãy dành một phút để tưởng tượng: Nếu người bị tông văng xa 30 mét hôm đó là bạn? Nếu chiếc xe máy bị nghiền nát là của cha mẹ, vợ/chồng hoặc con cái bạn? Nếu người nằm bất động trên mặt đường là người thân yêu nhất của bạn? Khi đó, bạn sẽ gọi đây là một tai nạn không mong muốn hay một tội ác đáng lẽ không bao giờ được phép xảy ra?”
Chúng ta có thể phẫn nộ, có thể lên án những tài xế vô trách nhiệm, nhưng phẫn nộ thôi chưa đủ. Chỉ trích cũng không thể thay đổi thực tế. Quan trọng hơn, chúng ta có dám hành động để ngăn chặn những thảm kịch tương tự không?
Nhìn lại những vụ tai nạn đã xảy ra, có một thực tế không thể phủ nhận: Những người lái xe trong tình trạng say rượu không chỉ vì họ mất kiểm soát, mà còn bởi hệ thống chưa đủ chặt chẽ để ngăn chặn họ từ trước khi thảm kịch xảy ra. Họ vẫn có thể ngang nhiên lên xe, khởi động động cơ và lao đi mà không ai thực sự can thiệp. Những người xung quanh – bạn bè, người thân – cũng không ngăn cản. Trong khi đó, các biện pháp kiểm soát và thực thi luật pháp vẫn còn quá nhẹ tay để tạo ra sự răn đe đủ mạnh.
Vậy điều gì cần phải thay đổi? Và quan trọng hơn, bạn có sẵn sàng thay đổi không?
Trước hết, hãy bắt đầu từ chính mình. Chúng ta có thể tránh trở thành người gây ra tai nạn chỉ bằng những hành động nhỏ nhưng mang ý nghĩa lớn: Không lái xe khi đã uống rượu, dù chỉ một ly, bởi một giây chần chừ có thể đổi lấy cả một cuộc đời đau khổ. Đừng vì sĩ diện hay chủ quan mà đánh cược tính mạng của chính mình và người khác. Nếu đã uống rượu, hãy gọi taxi, nhờ bạn bè đưa về hoặc để xe lại. Một khoản tiền nhỏ cho taxi không đáng gì so với mạng sống và tương lai.
Bạn đã bao giờ nghĩ rằng chỉ cần một quyết định đúng đắn, bạn có thể cứu sống không chỉ bản thân mà còn nhiều người vô tội khác trên đường? Nếu thấy ai đó uống rượu nhưng vẫn định lái xe, bạn có dám ngăn cản không?
Nhiều người ngại nói, nghĩ rằng: “Họ là người lớn, họ tự quyết định”, hay “Chắc họ vẫn kiểm soát được”. Nhưng bao nhiêu vụ tai nạn đã xảy ra chỉ vì sự thờ ơ này? Ngăn chặn một người say rượu lái xe không phải là chuyện riêng của họ, mà là trách nhiệm của cả cộng đồng. Nếu cần, hãy lấy chìa khóa xe, gọi taxi hoặc làm mọi cách để đảm bảo họ không cầm lái. Bạn có dám đối mặt với sự khó chịu nhất thời của họ để đổi lấy sự an toàn lâu dài không? Hay bạn sẽ im lặng để rồi hối hận khi nhận tin họ gây tai nạn?
Một cá nhân không thể thay đổi cả xã hội, nhưng hàng triệu người có thể tạo nên sự chuyển biến lớn. Ở nhiều quốc gia, tài xế say rượu phải đối mặt với những hình phạt nghiêm khắc. Tại Mỹ, họ có thể bị phạt hàng chục nghìn USD, bị giam giữ ngay lập tức và thậm chí bị tước bằng lái vĩnh viễn nếu tái phạm. Ở Anh, chỉ cần phát hiện nồng độ cồn vượt mức cho phép, tài xế có thể bị phạt đến 6 tháng tù, ngay cả khi chưa gây tai nạn. Nhật Bản xử phạt không chỉ tài xế mà cả quán rượu phục vụ họ. Singapore thậm chí phạt tài xế say rượu tới 350 triệu đồng và giam giữ ngay lập tức.
Vậy tại sao ở Việt Nam, khi một tài xế say rượu tông hàng loạt người vô tội, mức phạt tối đa có thể chỉ là tiền và tước bằng lái trong thời gian ngắn? Một mạng người có thể mất đi, nhưng tài xế chỉ bị tước bằng hai năm và nộp phạt 40 triệu? Nếu nạn nhân là người thân của bạn, liệu bạn có chấp nhận được không?
Mức phạt hiện tại có thực sự đủ răn đe? Với những người có điều kiện tài chính, con số 40 triệu đồng không là gì so với hàng tỷ đồng họ bỏ ra để mua xe. Trong khi đó, với nạn nhân, số tiền này có thể không đủ để chi trả viện phí, thuốc men.
Nhưng phạt nặng thôi chưa đủ. Quan trọng hơn là phải kiểm soát chặt chẽ ngay từ trước khi tai nạn xảy ra. Nếu cảnh sát giao thông siết chặt kiểm tra, nếu luật pháp thực thi nghiêm minh, thì hàng loạt thảm kịch có thể đã được ngăn chặn.
Vậy chúng ta có thể làm gì? Hãy lên tiếng, hãy yêu cầu những biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt hơn. Hãy chia sẻ những câu chuyện thực tế để cảnh tỉnh những người xung quanh. Nếu bạn đồng ý rằng đã đến lúc phải hành động, hãy để lại suy nghĩ của mình.
Bao nhiêu vụ tai nạn nữa phải xảy ra để chúng ta thực sự thay đổi? Bao nhiêu gia đình phải mất đi người thân? Bao nhiêu đứa trẻ phải mất cha, mất mẹ vì một quyết định sai lầm của ai đó trên đường?
Chúng ta đã có quá đủ bài học đau lòng. Đừng để chúng chỉ là những con số thống kê. Đừng để chính mình hoặc người thân phải trả giá bằng mạng sống.
Bạn đã sẵn sàng thay đổi chưa?
Kết luận
Vụ tai nạn này là sự cố ngoài ý muốn hay một hành vi có thể ngăn chặn? Nếu nạn nhân là người thân của bạn, liệu mức xử phạt hiện tại có đủ sức răn đe? Đây không chỉ là câu chuyện về một cá nhân vi phạm mà còn phản ánh trách nhiệm của cả xã hội trong việc ngăn chặn những vụ việc tương tự. Vậy đâu mới là giải pháp hiệu quả – tăng cường chế tài xử phạt hay nâng cao ý thức cộng đồng?
Để có góc nhìn toàn diện hơn về vấn đề này cũng như những phân tích pháp lý liên quan, hãy theo dõi Luật An Khang để không bỏ lỡ những thông tin cập nhật mới nhất.
