Quyết toán thuế TNDN là thủ tục bắt buộc để doanh nghiệp xác định chính xác số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp cuối năm. Tuy nhiên, nhiều đơn vị vẫn mắc phải hàng loạt sai sót như kê khai thiếu doanh thu, hạch toán sai chi phí, áp dụng sai thuế suất hoặc nộp chậm hồ sơ.
Bài viết này sẽ phân tích chi tiết các lỗi phổ biến trong quá trình quyết toán thuế TNDN, đưa ra nguyên nhân, căn cứ pháp lý và hướng dẫn khắc phục theo Nghị định 126/2020/NĐ-CP, Thông tư 80/2021/TT-BTC.
Đồng thời, cung cấp kinh nghiệm thực tiễn để giúp doanh nghiệp hoàn thành quyết toán thuế TNDN đúng hạn, tránh rủi ro bị xử phạt và tối ưu nghĩa vụ thuế hợp pháp.
Khái quát về quyết toán thuế TNDN
Quyết toán thuế TNDN là quá trình doanh nghiệp tổng hợp, đối chiếu số liệu về doanh thu, chi phí, lợi nhuận và số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp trong năm tài chính.
Thủ tục này nhằm đảm bảo nghĩa vụ thuế được thực hiện đúng pháp luật, đồng thời là cơ sở để cơ quan thuế kiểm soát tính trung thực của báo cáo tài chính.
Theo Luật Quản lý thuế 2019 và Luật Thuế TNDN 2008 (sửa đổi, bổ sung), mọi doanh nghiệp có hoạt động sản xuất, kinh doanh và phát sinh thu nhập chịu thuế đều phải thực hiện quyết toán thuế TNDN hàng năm, trừ một số trường hợp được miễn theo quy định pháp luật.
Sai sót thường gặp trong quá trình quyết toán thuế TNDN
2.1. Kê khai thiếu hoặc sai doanh thu
Một lỗi phổ biến trong quyết toán thuế TNDN là doanh nghiệp kê khai thiếu doanh thu hoặc không phản ánh đầy đủ các khoản thu nhập khác ngoài hoạt động kinh doanh chính.
Ví dụ, khoản thu nhập từ thanh lý tài sản, tiền lãi ngân hàng, chênh lệch tỷ giá… vẫn thuộc diện tính thuế nhưng nhiều doanh nghiệp bỏ sót.
Việc kê khai thiếu không chỉ khiến số thuế phải nộp bị tính sai mà còn dẫn đến nguy cơ bị truy thu, phạt chậm nộp và xử lý vi phạm hành chính theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP.
2.2. Hạch toán sai hoặc loại trừ chi phí không đúng quy định
Một số doanh nghiệp đưa vào chi phí được trừ những khoản không đáp ứng điều kiện tại Điều 4 Thông tư 96/2015/TT-BTC, như chi phí không có hóa đơn hợp pháp, chi phí không liên quan trực tiếp đến hoạt động sản xuất kinh doanh, hoặc chi phí vượt mức khống chế.
Hậu quả là khi cơ quan thuế kiểm tra, các khoản chi phí này sẽ bị loại bỏ, làm tăng số thuế phải nộp trong quyết toán thuế TNDN.
2.3. Áp dụng sai thuế suất thuế TNDN
Theo quy định, thuế suất thuế TNDN phổ thông hiện là 20%, nhưng một số ngành nghề đặc thù, lĩnh vực ưu đãi hoặc khu vực kinh tế đặc biệt có mức thuế suất khác. Doanh nghiệp áp dụng sai thuế suất sẽ dẫn đến chênh lệch lớn về nghĩa vụ thuế.
Ví dụ, doanh nghiệp thuộc diện ưu đãi thuế nhưng lại áp dụng mức phổ thông, hoặc ngược lại, áp dụng ưu đãi khi không đủ điều kiện.
2.4. Nộp chậm hồ sơ quyết toán thuế TNDN
Luật Quản lý thuế quy định rõ thời hạn nộp hồ sơ quyết toán thuế TNDN là chậm nhất ngày cuối cùng của tháng thứ 3 kể từ khi kết thúc năm tài chính. Nộp chậm sẽ bị phạt theo Điều 13 Nghị định 125/2020/NĐ-CP, với mức phạt tăng dần tùy số ngày chậm.
2.5. Không cập nhật kịp thời các chính sách thuế mới
Chính sách thuế TNDN thường xuyên thay đổi. Nếu không cập nhật kịp thời các quy định mới về ưu đãi, miễn giảm hoặc cách tính thuế, doanh nghiệp dễ mắc lỗi trong quá trình quyết toán thuế TNDN.
Xem thêm: Hồ sơ quyết toán thuế TNDN cần chuẩn bị: Hướng dẫn chi tiết theo quy định mới nhất
Cách khắc phục và phòng tránh sai sót khi quyết toán thuế TNDN
3.1. Đối chiếu doanh thu và thu nhập chịu thuế:
– Khi lập báo cáo để quyết toán thuế TNDN, doanh nghiệp cần đối chiếu toàn bộ doanh thu từ các hoạt động kinh doanh chính và các khoản thu nhập khác như lãi tiền gửi ngân hàng, thu nhập từ thanh lý tài sản, chênh lệch tỷ giá hoặc các khoản thu nhập bất thường.
– Việc này đảm bảo mọi khoản thu nhập chịu thuế đều được kê khai đầy đủ, tránh tình trạng bỏ sót dẫn tới sai số khi xác định nghĩa vụ thuế. Cơ quan thuế thường đối chiếu số liệu từ tờ khai thuế GTGT, báo cáo tài chính và dữ liệu hóa đơn điện tử, nên việc nhất quán số liệu giữa các báo cáo là yếu tố then chốt.
3.2. Rà soát chi phí được trừ:
- Trong quyết toán thuế TNDN, chỉ những khoản chi phí đáp ứng đầy đủ điều kiện theo Điều 4 Thông tư 96/2015/TT-BTC mới được tính vào chi phí hợp lý để giảm thu nhập chịu thuế.
- Doanh nghiệp cần kiểm tra tính hợp pháp của hóa đơn, chứng từ; đảm bảo chi phí có liên quan trực tiếp đến hoạt động kinh doanh; và nằm trong giới hạn khống chế (ví dụ: chi phí quảng cáo, tiếp thị, khuyến mại). Việc không rà soát kỹ có thể khiến cơ quan thuế loại bỏ các khoản chi phí không hợp lệ, dẫn đến tăng số thuế TNDN phải nộp.
3.3. Áp dụng đúng thuế suất:
- Thuế suất phổ thông của thuế TNDN hiện nay là 20%, nhưng một số lĩnh vực, ngành nghề hoặc dự án đầu tư đặc biệt có thể áp dụng thuế suất ưu đãi thấp hơn, thậm chí được miễn thuế trong một số năm đầu hoạt động.
- Doanh nghiệp cần xác định rõ điều kiện áp dụng thuế suất ưu đãi dựa trên Luật Thuế TNDN và các nghị định hướng dẫn, đồng thời lưu trữ hồ sơ chứng minh đủ điều kiện hưởng ưu đãi. Ngược lại, nếu áp dụng sai thuế suất thấp hơn quy định khi không đủ điều kiện, doanh nghiệp có thể bị truy thu và phạt.
3.4. Nộp hồ sơ đúng hạn:
- Thời hạn nộp hồ sơ quyết toán thuế TNDN là ngày cuối cùng của tháng thứ 3 kể từ khi kết thúc năm tài chính (thường là 31/3 đối với doanh nghiệp áp dụng năm tài chính theo dương lịch).
- Doanh nghiệp cần lập kế hoạch thu thập chứng từ, đối chiếu số liệu và hoàn thiện hồ sơ trước thời hạn này để tránh bị phạt nộp chậm theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP. Việc chậm trễ không chỉ khiến doanh nghiệp chịu phạt tiền mà còn ảnh hưởng đến uy tín và khả năng tiếp cận ưu đãi thuế trong tương lai.
3.5. Cập nhật chính sách mới:
- Chính sách thuế TNDN thường xuyên thay đổi thông qua các nghị định, thông tư và công văn hướng dẫn của Bộ Tài chính hoặc Tổng cục Thuế. Doanh nghiệp cần chủ động theo dõi thông tin pháp luật, tham gia các khóa tập huấn hoặc nhận tư vấn từ chuyên gia để áp dụng kịp thời.
- Việc nắm bắt chính sách mới không chỉ giúp kê khai và quyết toán thuế TNDN đúng quy định mà còn giúp tận dụng các chính sách miễn, giảm thuế nhằm tối ưu nghĩa vụ thuế hợp pháp.
Xem thêm: Chi phí hợp lý khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp, bí quyết tối ưu thuế theo Luật mới nhất
Kết luận
Quyết toán thuế TNDN không chỉ là nghĩa vụ bắt buộc mà còn là bước then chốt để doanh nghiệp quản trị tài chính hiệu quả, tránh rủi ro pháp lý.
Việc nắm rõ các sai sót thường gặp và biện pháp khắc phục sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu quy trình quyết toán thuế TNDN, tuân thủ đầy đủ quy định pháp luật, đồng thời tận dụng tối đa các ưu đãi thuế hợp pháp.
Nếu doanh nghiệp cần hỗ trợ lập hồ sơ và thực hiện quyết toán thuế TNDN nhanh chóng, an toàn, hãy liên hệ Luật An Khang để được tư vấn chuyên sâu.
