Bãi bỏ, đơn giản hóa một số thủ tục liên quan đến quyền tác giả theo quyết định 1616/QĐ-TTg

Trong lĩnh vực sáng tạo, quyền tác giả luôn được coi là nền tảng pháp lý quan trọng để bảo vệ tác phẩm và quyền lợi của tác giả, chủ sở hữu. Tuy nhiên, thủ tục hành chính liên quan đến quyền tác giả đôi khi còn phức tạp, gây khó khăn cho doanh nghiệp và cá nhân khi thực hiện. 

Nhằm cải cách mạnh mẽ, ngày 28/7/2025 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 1616/QĐ-TTg, phê duyệt phương án bãi bỏ, đơn giản hóa một số thủ tục hành chính thuộc phạm vi quản lý của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Đây là bước tiến quan trọng giúp rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, giảm chi phí tuân thủ cho xã hội, đồng thời tăng hiệu quả trong việc bảo hộ quyền tác giả.

Cơ sở pháp lý của việc bãi bỏ, đơn giản hóa thủ tục quyền tác giả

• Quyết định 1616/QĐ-TTg ngày 28/7/2025 của Thủ tướng Chính phủ: phê duyệt phương án cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch. 
• Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi, bổ sung các năm 2009, 2019, 2022): quy định nguyên tắc bảo hộ quyền tác giả, quyền liên quan. 
• Nghị định 17/2023/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Sở hữu trí tuệ về quyền tác giả, quyền liên quan.
  

Như vậy, việc bãi bỏ, đơn giản hóa không làm thay đổi bản chất bảo hộ quyền tác giả, mà nhằm tinh giản thủ tục, tránh chồng chéo, giúp công tác quản lý nhà nước trở nên hiệu quả hơn.

Xem thêm: Các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả và thời hạn bảo hộ theo quy định của pháp luật

Các thủ tục quyền tác giả đã được bãi bỏ

Theo Quyết định 1616/QĐ-TTg, một số thủ tục hành chính đã được bãi bỏ hoàn toàn, gồm:

Phân tích:
Hai thủ tục trên trước đây được coi là điều kiện cần để các tổ chức tư vấn dịch vụ hoạt động trong lĩnh vực quyền tác giả. 

Tuy nhiên, việc bãi bỏ nhằm xóa bỏ rào cản hành chính không cần thiết, tạo sự thông thoáng cho các tổ chức, cá nhân muốn cung cấp dịch vụ hợp pháp. Doanh nghiệp nay có thể hoạt động dựa trên quy định chung của Luật Doanh nghiệp và các quy định chuyên ngành, không phải thực hiện thủ tục ghi nhận hay xóa tên tại cơ quan quản lý.

Các thủ tục quyền tác giả được đơn giản hóa

3.1. Đơn giản hóa tiêu chuẩn giám định viên

• Thủ tục cấp bản kết quả đạt yêu cầu kiểm tra nghiệp vụ giám định (Mã TTHC: 1.003751) → Bãi bỏ điều kiện “Có phẩm chất đạo đức tốt”. 
• Thủ tục cấp Thẻ giám định viên quyền tác giả, quyền liên quan (Mã TTHC: 1.003801) → Bãi bỏ yêu cầu “Có phẩm chất đạo đức tốt”.
  

Phân tích:
Trước đây, điều kiện “có phẩm chất đạo đức tốt” mang tính định tính, khó đo lường và dễ tạo ra sự thiếu minh bạch khi đánh giá. Nay, yêu cầu này được loại bỏ, thay vào đó giám định viên chỉ cần đáp ứng tiêu chuẩn chuyên môn, nghiệp vụ rõ ràng. Việc này giúp minh bạch hóa quy trình, bảo đảm mọi người có đủ năng lực chuyên môn đều có cơ hội hành nghề trong lĩnh vực giám định quyền tác giả.

3.2. Đơn giản hóa thủ tục cấp, cấp lại, cấp đổi giấy chứng nhận

Các thủ tục:

• Cấp lại giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả (Mã TTHC: 1.001661). 
• Cấp lại giấy chứng nhận đăng ký quyền liên quan (Mã TTHC: 2.000752). 
• Cấp đổi giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả (Mã TTHC: 1.001661). 
• Cấp đổi giấy chứng nhận đăng ký quyền liên quan (Mã TTHC: 1.001614).
  

Phân tích:
Các thủ tục này vẫn được giữ nhưng đã được đơn giản hóa về hồ sơ và quy trình, ví dụ: giảm số lượng bản sao phải nộp, rút gọn biểu mẫu, cho phép nộp trực tuyến thay vì phải nộp trực tiếp như trước. Điều này góp phần rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ và tiết kiệm chi phí hành chính cho tác giả, chủ sở hữu.

Xem thêm: Mẫu tờ khai đăng ký quyền tác giả tác phẩm điện ảnh, sân khấu mới nhất 2025

Một số thủ tục quyền tác giả tiếp tục duy trì

Ngoài các thủ tục bị bãi bỏ hoặc đơn giản hóa, một số thủ tục quan trọng vẫn được duy trì để bảo đảm quản lý nhà nước, bao gồm:

• Thủ tục hủy bỏ hiệu lực Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả, quyền liên quan (Mã TTHC: 1.001583). 
• Thủ tục cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả (Mã TTHC: 1.005160). 
• Thủ tục cấp Giấy chứng nhận đăng ký quyền liên quan (Mã TTHC: 1.001709). 
• Thủ tục phê duyệt biểu mức và phương thức thanh toán tiền bản quyền do tổ chức đại diện tập thể xây dựng (Mã TTHC: 1.011659).
  

Phân tích:
Đây là những thủ tục cần thiết để duy trì tính minh bạch và công bằng trong việc đăng ký, quản lý và khai thác quyền tác giả. Tuy nhiên, quy trình thực hiện cũng đã được cải tiến theo hướng trực tuyến hóa, rút ngắn thời gian và tăng khả năng tra cứu, công khai thông tin.

Ý nghĩa của việc bãi bỏ, đơn giản hóa thủ tục quyền tác giả

Việc cắt giảm thủ tục hành chính liên quan đến quyền tác giả mang lại nhiều lợi ích thiết thực:

• Đối với cá nhân, doanh nghiệp: tiết kiệm thời gian, chi phí và thủ tục, tạo điều kiện thuận lợi hơn khi đăng ký và khai thác quyền tác giả. 
• Đối với Nhà nước: giảm tải công việc hành chính, tập trung nguồn lực vào quản lý chất lượng hoạt động sáng tạo và giám sát việc thực thi quyền tác giả. 
• Đối với xã hội: khuyến khích sáng tạo, gia tăng số lượng tác phẩm được bảo hộ, thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp văn hóa và kinh tế tri thức.

Xem thêm: Dùng phần mềm không bản quyền có thể bị phạt đến 3 tỷ đồng

Kết luận

Quyết định 1616/QĐ-TTg năm 2025 đánh dấu một bước tiến quan trọng trong cải cách thủ tục hành chính liên quan đến quyền tác giả. Việc bãi bỏ các thủ tục không cần thiết, đơn giản hóa điều kiện và quy trình giúp tăng tính minh bạch, đồng thời khuyến khích sự tham gia của nhiều cá nhân, tổ chức trong lĩnh vực sáng tạo. Đây là tín hiệu tích cực cho các tác giả, chủ sở hữu tác phẩm, cũng như các doanh nghiệp hoạt động trong ngành công nghiệp văn hóa.