Trong quá trình lựa chọn loại hình doanh nghiệp để khởi sự kinh doanh, rất nhiều nhà đầu tư phân vân không biết công ty cổ phần có nên thành lập không. Đây là loại hình doanh nghiệp phổ biến nhất hiện nay, nhưng không phải ai cũng phù hợp. Nếu bạn đang là một cá nhân khởi nghiệp, doanh nghiệp vừa và nhỏ hoặc đang cân nhắc huy động vốn lớn thì hãy đọc kỹ bài viết dưới đây của Luật An Khang để nắm rõ các ưu điểm nhược điểm công ty cổ phần, từ đó có lựa chọn sáng suốt nhất cho hành trình kinh doanh của mình.
Công ty cổ phần có phù hợp với doanh nghiệp nhỏ không?
Theo quy định tại Điều 111 Luật Doanh nghiệp 2020, công ty cổ phần là doanh nghiệp có vốn điều lệ được chia thành nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần, được quyền phát hành cổ phần để huy động vốn và có tối thiểu 3 cổ đông.
Ưu điểm là mô hình này rất phù hợp nếu doanh nghiệp nhỏ có định hướng mở rộng nhanh, cần huy động vốn lớn từ bên ngoài, kể cả nhà đầu tư cá nhân hay tổ chức.
Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp quy mô nhỏ, quản lý nội bộ chưa rõ ràng, hoặc không có nhu cầu phát hành cổ phần thì mô hình này có thể gây phức tạp, tốn kém chi phí vận hành và quản lý.
Ví dụ: Một start-up công nghệ với sản phẩm đang trong giai đoạn thử nghiệm có thể chưa cần đến cấu trúc công ty cổ phần mà nên bắt đầu với mô hình TNHH để giảm gánh nặng pháp lý.
Xem thêm: Vốn điều lệ công ty cổ phần: Quy định, cách góp và các trường hợp thay đổi
So sánh công ty cổ phần và công ty trách nhiệm hữu hạn 2 thành viên trở lên
| Tiêu chí | Công ty cổ phần | Công ty TNHH 2 thành viên trở lên |
| Số lượng thành viên | Tối thiểu 3 cổ đông | 2 – 50 thành viên |
| Phát hành cổ phần | Có | Không |
| Cơ cấu tổ chức | Phức tạp: ĐHĐCĐ, HĐQT, Ban kiểm soát | Đơn giản hơn: chủ sở hữu/Hội đồng thành viên, Ban kiểm soát |
| Chuyển nhượng vốn | Linh hoạt | Hạn chế |
| Huy động vốn | Rất mạnh | Giới hạn |
Tóm lại, công ty cổ phần thích hợp với doanh nghiệp định hướng tăng trưởng mạnh, kêu gọi đầu tư, trong khi công ty TNHH 2 thành viên trở lên phù hợp với quy mô nhỏ, muốn kiểm soát nội bộ cao.
Cơ cấu tổ chức và yêu cầu pháp lý có phức tạp không?
Căn cứ Điều 137 Luật Doanh nghiệp 2020, công ty cổ phần có cơ cấu bắt buộc gồm:
- Đại hội đồng cổ đông
- Hội đồng quản trị
- Giám đốc/Tổng giám đốc
- Ban kiểm soát
Điều này khiến mô hình vận hành phức tạp hơn, nhất là với doanh nghiệp mới thành lập. Cần phải tổ chức họp cổ đông định kỳ, ban hành nghị quyết, quản lý quyền biểu quyết, lợi ích của các nhóm cổ đông…
Ví dụ: Một công ty có 3 cổ đông không đồng thuận trong việc chia lợi nhuận hoặc bầu HĐQT có thể dẫn đến đình trệ hoạt động.
Công ty cổ phần có bắt buộc phải công khai tài chính không?
Theo khoản 3 Điều 170 Luật doanh nghiệp, Ban kiểm soát có trách nghiệm kiểm tra tính đầy đủ, trung thực báo cáo tài chính hàng năm và 6 tháng của công ty
Theo Điều 175 Luật doanh nghiệp 2020, Hội đồng quản trị của công ty cổ phần phải trình báo cáo tài chính lên Đại hội đồng cổ đông khi kết thúc năm tài chính.
Theo Điều 176 Luật doanh nghiệp 2020, “Công ty cổ phần phải gửi báo cáo tài chính hằng năm đã được Đại hội đồng cổ đông thông qua đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về kế toán và quy định khác của pháp luật có liên quan.”
Như vậy, công ty cổ phần bắt buộc phải công khai tài chính.
Khả năng huy động vốn và niêm yết cổ phiếu có dễ không?
Một trong những ưu điểm nổi bật nhất của công ty cổ phần là khả năng phát hành cổ phần để huy động vốn không giới hạn
Công ty có thể phát hành cổ phần lần đầu (IPO) và niêm yết cổ phiếu trên sàn chứng khoán nếu đủ điều kiện theo quy định tại Luật Chứng khoán 2019.
Ví dụ: Nhiều doanh nghiệp như FPT, Vinamilk, Vietjet Air đã huy động hàng nghìn tỷ đồng nhờ việc phát hành cổ phiếu ra công chúng.
Chuyển nhượng cổ phần có dễ không?
Theo Điều 127 Luật Doanh nghiệp 2020, cổ phần phổ thông được phép tự do chuyển nhượng, trừ một số trường hợp bị hạn chế (cổ phần ưu đãi biểu quyết, cổ phần của cổ đông sáng lập trong 3 năm đầu…).
Ưu điểm là việc chuyển nhượng rất linh hoạt, giúp nhà đầu tư dễ dàng thoái vốn. Tuy nhiên, nếu không kiểm soát chặt, có thể xảy ra tình trạng thâu tóm, chi phối công ty.
Chi phí thành lập và vận hành công ty cổ phần có cao không?
Chi phí thành lập công ty cổ phần thường cao hơn công ty TNHH vì:
- Cần ít nhất 3 cổ đông → phức tạp về hồ sơ.
- Cơ cấu tổ chức nhiều lớp → tốn chi phí vận hành, quản trị.
- Báo cáo tài chính, họp cổ đông, ban hành nghị quyết → cần kế toán và tư vấn pháp lý chuyên nghiệp.
Khi nào thì không nên chọn công ty cổ phần?
Không phải lúc nào công ty cổ phần cũng là lựa chọn tối ưu. Bạn không nên thành lập công ty cổ phần nếu:
- Chỉ có 1 – 2 người góp vốn.
- Không có nhu cầu huy động vốn từ công chúng.
- Muốn giữ kín thông tin tài chính, cấu trúc nội bộ.
- Không có khả năng duy trì vận hành bộ máy quản trị phức tạp.
Ví dụ: Một hộ kinh doanh cá thể mở rộng thành doanh nghiệp vừa, doanh thu dưới 3 tỷ/năm thì công ty TNHH vẫn phù hợp hơn.
Công ty cổ phần có nên thành lập không? Câu trả lời phụ thuộc vào định hướng phát triển, quy mô vốn và năng lực quản lý của bạn. Nếu bạn đang hướng đến huy động vốn mạnh, mở rộng quy mô và sẵn sàng đầu tư vào quản trị chuyên nghiệp, thì công ty cổ phần là lựa chọn rất tiềm năng. Nhưng nếu bạn muốn mô hình gọn nhẹ, kiểm soát nội bộ chặt chẽ thì nên cân nhắc kỹ trước khi lựa chọn.
Mọi thắc mắc liên quan đến việc thành lập công ty cổ phần, mời bạn liên hệ với Luật và Kế toán An Khang qua số điện thoại tư vấn 0936 149 833 để được hỗ trợ miễn phí, nhanh chóng và tận tâm!
