Câu hỏi:
Anh Quân (Hà Nội) gửi đến Luật An Khang thắc mắc: “Tôi là Giám đốc công ty TNHH, hiện đang quản lý điều hành hoạt động kinh doanh. Xin hỏi, người quản lý doanh nghiệp có phải tham gia BHYT bắt buộc không? Trường hợp hưởng lương hoặc không hưởng lương có khác nhau không?”
Luật An Khang trả lời:
Đây là một câu hỏi thực tế và nhận được nhiều sự quan tâm từ các doanh nghiệp, đặc biệt là những người đang giữ chức vụ quản lý, điều hành. Căn cứ pháp lý hiện hành đã quy định rất rõ ràng về vấn đề này.
Căn cứ pháp lý về đối tượng tham gia BHYT bắt buộc
Theo Điều 12 Luật Bảo hiểm y tế 2008, được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 10 Điều 1 Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi 2024 (có hiệu lực từ ngày 01/7/2025), nhóm do người sử dụng lao động đóng hoặc cùng đóng bảo hiểm y tế bao gồm nhiều đối tượng, trong đó có quy định cụ thể đối với người quản lý doanh nghiệp.
Điều luật đã tách riêng thành 2 trường hợp:
- Người quản lý doanh nghiệp, thành viên HĐQT, Giám đốc, Tổng giám đốc, Ban kiểm soát, kiểm soát viên… có hưởng tiền lương.
- Người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, đại diện phần vốn nhà nước hoặc phần vốn của doanh nghiệp không hưởng tiền lương.
Như vậy, có thể thấy dù người quản lý hưởng lương hay không hưởng lương thì đều thuộc đối tượng tham gia BHYT bắt buộc theo quy định pháp luật.
Người quản lý doanh nghiệp có hưởng lương – có phải tham gia BHYT bắt buộc không?
Trường hợp người quản lý doanh nghiệp có hưởng lương, pháp luật coi đây là một dạng quan hệ lao động. Việc quản lý được trả công, trả lương, chịu sự điều hành và giám sát, nên phải tham gia BHYT bắt buộc tương tự như người lao động ký hợp đồng từ 01 tháng trở lên.
Điều này nhằm bảo đảm quyền lợi chăm sóc sức khỏe của người quản lý khi có nhu cầu khám, chữa bệnh và đồng thời tuân thủ nguyên tắc mọi cá nhân có thu nhập từ lao động đều phải tham gia BHYT bắt buộc.
Người quản lý doanh nghiệp không hưởng lương – có thuộc diện tham gia BHYT không?
Nhiều người nghĩ rằng nếu không nhận lương từ doanh nghiệp thì sẽ không phải tham gia BHYT bắt buộc. Tuy nhiên, theo quy định tại Điều 12 nêu trên, người quản lý doanh nghiệp không hưởng tiền lương vẫn thuộc nhóm bắt buộc tham gia BHYT.
Điều này cho thấy, pháp luật hướng đến nguyên tắc bao phủ y tế toàn dân, không loại trừ trường hợp quản lý chỉ nắm quyền điều hành nhưng không trực tiếp hưởng lương.
Ý nghĩa của quy định bắt buộc đối với người quản lý doanh nghiệp
Việc đưa cả hai trường hợp người quản lý hưởng lương và không hưởng lương vào đối tượng tham gia BHYT bắt buộc mang nhiều ý nghĩa:
- Đảm bảo an sinh xã hội: Người quản lý doanh nghiệp cũng được chăm sóc sức khỏe bình đẳng như các đối tượng khác.
- Ngăn ngừa trốn tránh nghĩa vụ: Nếu pháp luật chỉ quy định cho nhóm có lương, sẽ phát sinh tình trạng “lách luật” bằng cách không trả lương để né BHYT.
- Thúc đẩy bao phủ y tế toàn dân: Mục tiêu của Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi 2024 là mở rộng diện tham gia, hướng đến 100% người dân có thẻ BHYT.
Xem thêm: Bảo hiểm xã hội của người vừa làm thuê vừa có công ty riêng được tính như thế nào?
Kết luận
Từ căn cứ pháp lý tại Điều 12 Luật Bảo hiểm y tế 2008, sửa đổi 2024, có thể khẳng định: Người quản lý doanh nghiệp có hưởng lương hoặc không hưởng lương đều thuộc đối tượng tham gia BHYT bắt buộc.
Do đó, doanh nghiệp cần lưu ý thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tham gia BHYT cho đội ngũ quản lý để đảm bảo quyền lợi, tránh vi phạm quy định pháp luật.
